انتساب اقلام تعهدی عملیاتی به اجزای رشد فروش و تحریف‌های حسابداری: دیدگاهی ویژه در بررسی ناهنجاری اقلام تعهدی در بورس اوراق بهادار تهران

در طول چند دهه اخیر نقش با اهمیت اقلام تعهدی، از جنبه­های مختلف تحقیقاتی، توجه بسیاری از محققین مالی و اقتصادی را به خود جلب نموده است. نقش اقتصادی اقلام تعهدی، بهبود کارایی گزارشگری مالی می­باشد؛ حال آنکه بسیاری از صاحب­نظران حسابداری و مالی نظیر دیچو،‌ بال و شیواکومار، نقش اقلام تعهدی را در شناسایی به­موقع سود و زیان­های اقتصادی و همچنین کاهش نوسان آن دسته از جریان­های نقدی که از تغییرات ناشی از دست‌کاری در سطوح سرمایه درگردش و تصمیمات سرمایه­گذاری ناشی می‌شود، می­دانند. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی ناهنجاری اقلام تعهدی با توجه به موضوع انتساب این اقلام به اجزای رشد فروش و تحریف­های حسابداری است. در راستای این هدف، تعداد 115 شرکت برای بازه زمانی (1388-1392) در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار گرفتند. در پژوهش حاضر، از جنبه عملیاتی اقلام تعهدی استفاده شده و با استفاده از این جنبه و در راستای مبحث تجزیه اقلام تعهدی کل به اجزای مُنتسب به تحریف­های حسابداری و همچنین اجزای مُنتسب به رشد که توسط پاپاناستاسوپولوس (2014 و 2015) توسعه داده شد، نهایتاً اقلام تعهدی به دو جزء رشد فروش و کارایی در بکارگیری دارایی‌های عملیاتی تجزیه شده­اند. روش آماری مورد استفاده جهت آزمون هریک از فرضیه­های پژوهش، رگرسیون چند متغیره با استفاده از روش حداقل مربعات تعمیم­یافته برآوردی (EGLS) است. نتایج مقدماتی نشان می­دهند که بین اقلام تعهدی عملیاتی و بازده آتی سهام شرکت­ها رابطه منفی و معنی­داری وجود دارد؛ بنابراین ناهنجاری اقلام تعهدی با درنظرگرفتن جنبه عملیاتی اقلام تعهدی، در بازار سرمایه ایران مشاهده می­شود. از طرفی، نتایج پژوهش بیانگر آن است که بین هر کدام از اجزای رشد فروش، کارایی در بکارگیری دارایی­های عملیاتی و جزء تعاملی اجزای یاد شده نیز با بازده آتی سهام شرکت­ها رابطه منفی و معنی­داری برقرار است.